Πού πήγαν οι υποψήφιοι των Πανελλαδικών;

Του Στράτου Στρατηγάκη, 
Μαθηματικού – Ερευνητή
stratig@yahoo.com,
www.stadiodromia.gr

Πολύ μεγάλη μείωση του αριθμού των υποψηφίων στις Πανελλαδικές Εξετάσεις είχαμε μέσα σε μόλις 4 χρόνια.

Το 2018 εξετάστηκαν στις Πανελλαδικές Εξετάσεις 83.685 υποψήφιοι, ενώ το 2022 μόλις 70.660 υποψήφιοι προσήλθαν στις Πανελλαδικές Εξετάσεις του Γενικού Λυκείου. Πρόκειται για 13.025 λιγότερους υποψηφίους, ποσοστό 15,56%.

Αν μετακινήθηκαν προς τα ΕΠΑΛ δεν εξετάστηκαν στις Πανελλαδικές ως υποψήφιοι των ΕΠΑΛ. Το 2018 οι υποψήφιοι από τα ΕΠΑΛ ήταν 11.729, ενώ το 2022 ήταν 14.484, διαφορά 2.755 υποψηφίων. Συνεπώς η μείωση των υποψηφίων στις Πανελλαδικές είναι υπαρκτή και πολύ μεγάλη.  Δύο είναι τα ερωτήματα που προκύπτουν: Γιατί υπήρξε τόσο μεγάλη μείωση και ποιες οι επιπτώσεις της στα ΑΕΙ.

Η μείωση του αριθμού των υποψηφίων μπορεί να  οφείλεται σε πάρα πολλούς λόγους, που λειτουργώντας αθροιστικά δημιούργησαν το φαινόμενο.

Ας προσπαθήσουμε να δούμε μερικούς από αυτούς.

Η μείωση του αριθμού των γεννήσεων είναι ένας παράγοντας, αλλά όχι τόσο μεγάλος όσο πιστεύουμε, διότι οι υποψήφιοι που διαγωνίστηκαν το 2018 είχαν γεννηθεί το 2000 και οι υποψήφιοι του 2022 είχαν γεννηθεί το 2004. Πρόκειται για τα χρόνια της εθνικής ανάτασης, που η υπογεννητικότητα δεν υπήρχε. Συγκεκριμένα το 2000 είχαμε 103.274 γεννήσεις και 105.170 θανάτους. Το 2004 είχαμε 105.655 γεννήσεις και 104.942 θανάτους. Είχαμε, δηλαδή, αύξηση των γεννήσεων συνεπώς δεν υπάρχει θέμα υπογεννητικότητας.

Το 2018 δεν υποψιαζόμαστε τίποτα για την πανδημία που μας έπληξε το 2020˙ αντίθετα το 2022 βρισκόταν σε φθίνουσα πορεία. Σίγουρα ο εγκλεισμός, ο φόβος και οι θάνατοι που κυριάρχησαν από το 2020 έως και το 2022, επηρέασαν μικρούς και μεγάλους. Ειδικά τα παιδιά, που κλείστηκαν μέσα και έκαναν τηλεκπαίδευση ή πήγαιναν στο σχολείο με μάσκες και ανοιχτά παράθυρα μέσα στο χειμώνα, επηρεάστηκαν περισσότερο από τους μεγαλύτερους.

Το ξέσπασμα της βίας ανηλίκων που βιώνουμε καθημερινά μας δείχνει ότι το πρόβλημα που δημιούργησε η πανδημία είναι πολύ μεγάλο και θα χρειαστεί πολύ χρόνο για να ξεπεραστεί. Αρκετά παιδιά έχασαν τον προσανατολισμό τους και ένιωσαν ότι δεν αξίζει τον κόπο να προσπαθήσουν. Πολλά παραιτήθηκαν από την προσπάθεια να εισαχθούν στα ΑΕΙ και πορεύονται χωρίς καμία φιλοδοξία. Η παραίτηση είναι ένα φαινόμενο που συνέβη σε πολλές χώρες. Ίσως η έκφρασή του στους εφήβους στην Ελλάδα να είναι η αποχή από τις Πανελλαδικές.

Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής (ΕΒΕ)

Πέρα από την πανδημία είχαμε και την καθιέρωση της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής (ΕΒΕ), που έκανε πολλά παιδιά να πιστέψουν ότι είναι μάταιο να προσπαθήσουν, αφού ένα στα τρία παιδιά μένουν εκτός ΑΕΙ και 18.209 κενές θέσεις έμειναν το 2021 στα ΑΕΙ της χώρας μας, οι 17.762 από το Γενικό Λύκειο. Ο συνδυασμός των δύο παραπάνω λόγων, πιστεύω, δημιούργησε το φαινόμενο της μεγάλης και ξαφνικής μείωσης του αριθμού των υποψηφίων.

Ένα ερώτημα είναι τι έκαναν αυτά τα παιδιά που δεν συμμετείχαν στις Πανελλαδικές Εξετάσεις. Με δεδομένη την προβληματική λειτουργία των Δημόσιων ΙΕΚ, που λειτουργούν χωρίς κτήρια και χωρίς μόνιμο προσωπικό, οι επιλογές περιορίζονται στα ιδιωτικά ΙΕΚ, στα κολέγια που δίνουν πτυχία ξένων ΑΕΙ και οι σπουδές στο εξωτερικό για τους έχοντες.

Αλλαγές στα Πεδία

Πέρα από τη μεγάλη μείωση του αριθμού των υποψηφίων είχαμε διαφοροποιήσεις και στα Πεδία που επέλεξαν να διαγωνιστούν οι υποψήφιοι. Στον πίνακα βλέπουμε ότι στο 1ο και στο 2ο Πεδίο είχαμε πολύ μεγάλη μείωση των υποψηφίων, όχι μόνο αριθμητικά που είναι αναμενόμενο λόγω της μείωσης του συνολικού αριθμού των υποψηφίων, αλλά και σε ποσοστό. Έτσι οι υποψήφιοι του 1ου Πεδίου από το 32,08% των υποψηφίων έπεσαν στο 25,63% ενώ στο 2ο Πεδίο από 25,38% έπεσαν στο 20,05%.

Αύξηση του ποσοστού των υποψηφίων είχαμε στο 3ο και στο 4ο Πεδίο.

Από 17,69% σε 19,27% στο 3ο και από 24,85% σε 35,05% στο 4ο Πεδίο. Αυτή η μεταβολή μας επιτρέπει να συμπεράνουμε ότι υπήρξε πόλωση˙ οι μελετηροί υποψήφιοι στράφηκαν στις Επιστήμες Υγείας και οι πιο αδύνατοι στις Επιστήμες Οικονομίας και Πληροφορικής. Η ποσοστιαία αύξηση των υποψηφίων του 4ου Πεδίου είναι εντυπωσιακή, αφού υπερβαίνει τις 10 μονάδες. Ο συνωστισμός υποψηφίων στο 3ο και το 4ο Πεδίο σχετίζεται και με τις επαγγελματικές προοπτικές των σχολών αυτών των Πεδίων, αφού οι Επιστήμες Υγείας, και τα Οικονομικά και η Πληροφορική θεωρούνται ότι έχουν μέλλον στην αγορά εργασίας.

Στην Πληροφορική οδηγούν και οι σχολές του 2ου Πεδίου, όμως η δυσκολία των μαθημάτων της Φυσικής και της Χημείας σε σύγκριση με την Οικονομία και την Πληροφορική που εξετάζονται στο 4ο Πεδίο κάνουν πολλούς υποψηφίους να προτιμήσουν το 4ο Πεδίο, ως τον ευκολότερο δρόμο για σπουδές που δίνουν δουλειά.

Και τώρα τι γίνεται που αδειάζει από υποψηφίους το 1ο και το 2ο Πεδίο;

Οι αντίστοιχες σχολές θα ξεμείνουν από φοιτητές, διότι υπάρχει έλλειψη υποψηφίων και ταυτόχρονα με την ύπαρξη της ΕΒΕ αποκλείεται ένας στους τρεις υποψηφίους. Η έλλειψη υποψηφίων θα οδηγήσει, αναγκαστικά, σε συρρίκνωση των τμημάτων των δύο Πεδίων. Υποχρεωτικά, λοιπόν, θα οδηγηθούμε σε αναδιάταξη του χάρτη της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Πολλοί είναι οι λόγοι που θα οδηγήσουν σε αυτό. Ο αριθμός των υποψηφίων είναι ένας ακόμη από τους λόγους. Το προβληματικό σύστημα εισαγωγής που έχουμε δημιουργεί ένα σωρό παρενέργειες που είναι δύσκολο να λυθούν με μπαλώματα.